I. Podstawy prawne Standardów Ochrony Małoletnich
Niniejsze Standardy Ochrony Małoletnich zostały opracowane w oparciu o następujące dokumenty prawne:
-
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.), dalej: Konwencja,
-
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), dalej: Konstytucja,
-
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 z późn. zm.), dalej: k.r.o.,
-
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 560), dalej: Ustawa,
-
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 424), dalej: u.p.p.d.,
-
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 17 z późn. zm.), dalej: k.k.,
-
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 37 z późn. zm.), dalej: k.p.k.,
-
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.), dalej: k.c.,
-
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.), dalej: k.p.c.
II. Definicje
Ilekroć w niniejszym dokumencie jest mowa o:
-
Ośrodku – należy pod tym pojęciem rozumieć Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida w Krakowie.
-
Małoletnim lub dziecku – należy pod tym pojęciem rozumieć osobę poniżej 18. roku życia.
-
Standardach Ochrony Małoletnich/Standardach – niniejsze Standardy Ochrony Małoletnich w Ośrodku Kultury im. Cypriana Kamila Norwida w Krakowie.
-
Personelu lub pracownikach – należy pod tym pojęciem rozumieć wszystkie osoby, przy pomocy których Ośrodek wykonuje działalność na rzecz małoletnich, niezależnie od tego, na podstawie jakiego tytułu prawnego jest ona wykonywana (w stosunku do nazw stanowisk i funkcji, o których mowa w niniejszym dokumencie, dopuszcza się stosowanie feminatywów, chyba że przepisy prawa stanowią inaczej).
-
Działalności na rzecz małoletnich – należy pod tym zwrotem rozumieć działalność na rzecz małoletnich związaną z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi w rozumieniu Ustawy.
-
Zgodzie rodzica – należy pod tym pojęciem rozumieć oświadczenie woli rodzica lub opiekuna prawnego złożone w formie ustnej lub pisemnej.
-
Podejrzeniu popełnienia przestępstwa lub czynu zabronionego – należy pod tym pojęciem rozumieć ujawnienie wobec personelu okoliczności mogących stanowić o wypełnieniu znamion czynu zabronionego przez dane zdarzenie.
-
Krzywdzeniu – należy pod tym pojęciem rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym członka personelu lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie; to każde zamierzone lub niezamierzone działanie, lub zaniechanie działania przez osobę, organizację, instytucję lub społeczeństwo, którego rezultat narusza prawa i swobody dzieci lub zakłóca ich rozwój; jest pojęciem szerszym od przestępstwa; może mieć formę przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej oraz zaniedbania.
-
Przemocy fizycznej – należy pod tym pojęciem rozumieć działanie, w wyniku którego dziecko doznaje fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone; wszelkiego rodzaju działanie naruszające nietykalność, cielesność dziecka, skierowane przeciwko ciału dziecka (np. bicie, kary fizyczne, popychanie, ciągnięcie, szarpanie, kopanie, gryzienie, drapanie, plucie, zadawanie ran).
-
Przemocy psychicznej – należy pod tym pojęciem rozumieć niefizyczną, szkodliwą interakcję, obejmującą zarówno działania, jak i zaniechania (np. obrażanie, wyzywanie, poniżanie, stałe krytykowanie, krzyczenie, karanie milczeniem, niepozwalanie na kontakt z bliskimi, izolowanie, niereagowanie na trudną sytuację / problemy dziecka / przemoc ze strony innych osób, reagowanie obojętnością, nieodpowiadanie na potrzeby, nadopiekuńczość, manipulacja, wykorzystywanie pozycji nadrzędnej, nieuprawnione udostępnianie danych i wizerunku dziecka).
-
Wykorzystywaniu seksualnym – należy pod tym pojęciem rozumieć angażowanie dzieci w aktywność seksualną, którą nie w pełni rozumieją i na którą nie są w stanie wyrazić świadomej zgody, bądź na którą nie są przygotowane rozwojowo i nie mogą wyrazić zgody lub która narusza prawa bądź normy społeczne (np. gwałt, molestowanie seksualne, zmuszanie do innych czynności seksualnych, stręczycielstwo, zmuszanie do prostytucji, niechciane komentarze i zaczepki o charakterze seksualnym oraz dotyczącym orientacji i tożsamości płciowej, otrzymywanie niechcianych materiałów o charakterze seksualnym, udostępnianie dzieciom szkodliwych treści o charakterze seksualnym/pornograficznym, robienie zdjęć dzieciom w sytuacjach intymnych, grooming, ekshibicjonizm).
-
Zaniedbywaniu – należy pod tym pojęciem rozumieć niezaspokajanie elementarnych potrzeb dziecka lub nierespektowanie jego podstawowych praw przez rodziców, opiekunów prawnych lub inne osoby, zobowiązane do opieki, wychowania i ochrony dziecka (np. niedbanie o potrzeby żywieniowe i higieniczne dziecka, głodzenie, zaniechanie szczepień obowiązkowych, nieleczenie dziecka, zaniedbywanie edukacji, ubiór nieadekwatny do pory roku, awantury w obecności dziecka, nadmierne spożywanie alkoholu, narkotyków i innych substancji nielegalnych w obecności dziecka, zaniedbywanie emocjonalne, w tym m.in.: brak spędzania czasu z dzieckiem, brak kontroli nad dzieckiem).
-
Koordynatorze ds. Standardów Ochrony Małoletnich (dalej: koordynator SOM) – należy pod tym pojęciem rozumieć osobę, której obowiązki definiują art. 22c.1. 4), 5), 7) Ustawy.
-
Zespole ds. Standardów Ochrony Małoletnich (dalej: zespół SOM) – należy pod tym pojęciem rozumieć zespół minimum trzech pracowników Ośrodka: osoba zarządzająca Ośrodkiem (Dyrektor lub Zastępca Dyrektora); koordynator SOM oraz osoba zgłaszająca sytuację krzywdzenia dziecka (pracownik Ośrodka); jeśli sytuację zgłasza osoba niebędąca etatowym pracownikiem Ośrodka, to nie wchodzi ona w skład Zespołu SOM, lecz w jej imieniu członkiem zespołu SOM zostaje pracownik Ośrodka, odpowiedzialny za daną współpracę.
III. Wstęp
Ośrodek prowadzi działalność zwłaszcza w zakresie edukacji kulturowej i kulturalnej, rozumianej jako rozwój zainteresowań, kształtowanie umiejętności artystycznych, rozbudzanie twórczej aktywności i postawy, rozwijanie kompetencji kulturowych, promowanie i dbanie o dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze Nowej Huty.
Działania z dziećmi i młodzieżą w Ośrodku to w szczególności warsztaty grupowe, zajęcia indywidualne, spacery i wydarzenia artystyczne dla rodzin lub dzieci i bliskich im dorosłych, otwarte warsztaty podczas wydarzeń wewnętrznych i plenerowych, wizyty studyjne, warsztaty i spotkania dla grup zorganizowanych, pokazy filmowe, wolontariat młodzieżowy, działalność promująca czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży oraz inne.
Standardy Ochrony Małoletnich prezentują ramowe zasady, standardy i wytyczne, które mają na celu:
-
uwrażliwienie personelu na wagę podejmowania działań zmierzających do ochrony dzieci przed krzywdzeniem,
-
wskazanie zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób za bezpieczeństwo dzieci, znajdujących się pod opieką Ośrodka,
-
podejmowanie adekwatnej interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dzieci lub bezpośredniego zagrożenia ich zdrowia i życia,
-
określenie działań edukacyjnych, profilaktycznych i interwencyjnych, mających na celu zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa,
-
rozwijanie w organizacji kultury pracy opartej na szacunku, poszanowaniu godności małoletnich i prawach dziecka.
Znajomość i praktyczne stosowanie Standardów Ochrony Małoletnich jest obowiązkiem personelu.
IV. Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem
1. Zasady nawiązywania bezpiecznych relacji
1) Podstawową zasadą czynności podejmowanych przez personel w ramach działalności na rzecz małoletnich jest działanie dla dobra małoletniego i w jego interesie. Personel traktuje małoletniego z szacunkiem oraz uwzględnia jego godność i potrzeby.
2) Personel jest zobowiązany do przestrzegania praw dziecka i praw człowieka.
3) Personel jest zobowiązany do równego traktowania wszystkich małoletnich, niezależnie od ich płci, orientacji seksualnej, wyznania, pochodzenia etnicznego czy niepełnosprawności.
4) Personel jest zobowiązany do utrzymywania profesjonalnej relacji z małoletnimi. Wykazuje się cierpliwością, okazuje szacunek, nie lekceważy uczuć, emocji, problemów. Nie zawstydza, nie upokarza i nie obraża małoletniego. Słucha uważnie i udziela im odpowiedzi adekwatnych do wieku i sytuacji.
5) Personel uwzględnia różne potrzeby dzieci, także w tym dzieci ze szczególnymi potrzebami.
6) Małoletni ma prawo do prywatności. Odstąpienie od zasad zachowania prywatności małoletniego musi być każdorazowo uzasadnione, a małoletni powinien być o tym poinformowany.
7) Personel jest uwrażliwiony na przemoc rówieśniczą i reaguje na nią.
8) W celu zapewnienia ochrony personel upewnia się, że otoczenie, w którym będzie przebywać dziecko, jest bezpieczne, higieniczne, wyposażone w narzędzia odpowiednie do wieku.
9) Personel może być zobowiązany do jednoczesnego podporządkowania się niniejszym Standardom oraz standardom ochrony małoletnich obowiązującym w podmiocie, w którym (lub wspólnie z którym) prowadzi działalność. W sytuacji kolizji treści standardów, personel zobowiązany jest nadać pierwszeństwo stosowania Standardom obowiązującym w Ośrodku.
10) W przypadku działalności na rzecz małoletnich, wymagającej bezpośredniego kontaktu fizycznego z małoletnim, personel jest zobowiązany do przestrzegania norm zachowań wobec małoletnich. Poza szczególnymi przypadkami personel unika kontaktu fizycznego z małoletnim.
11) Dopuszczalny jest kontakt fizyczny personelu z dzieckiem wyłącznie w prawnie dopuszczalnych działaniach, tj. zabawa, pomoc małoletniemu w czynnościach higienicznych lub poruszaniu się – wyłącznie, jeśli jest to konieczne.
2. Zasady rekrutacji personelu
1) Przed nawiązaniem stosunku pracy z daną osobą lub przed dopuszczeniem danej osoby do wykonywania działalności na rzecz małoletnich Ośrodek uzyskuje informacje, czy dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym lub Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
2) Osoba, o której mowa w punkcie 1 powyżej, przedkłada Ośrodkowi informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w Rozdziale XIX i XXV k.k., w art. 189a i art. 207 k.k. oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 z 2022 r. poz. 2600 oraz z 2024 r. poz. 113) lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
3) Osoba, o której mowa w punkcie 1 powyżej, posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, przedkłada Ośrodkowi informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa, uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
4) Osoba, o której mowa w punkcie 1 powyżej, jest zobowiązana do złożenia Ośrodkowi oświadczenia o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedkłada Ośrodkowi informację z rejestrów karnych tych państw, uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi. Jeżeli prawo państwa, o którym mowa wyżej, nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada się informację z rejestru karnego tego państwa. W przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona wyżej wskazana informacja, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba, o której mowa w punkcie 1 powyżej, składa Ośrodku oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny tożsame z przestępstwami określonymi w Rozdziale XIX i XXV k.k., w art. 189a i art. 207 k.k. oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych.
5) Oświadczenia, o których mowa w punkcie 4 powyżej, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
6) Każda nowo przyjęta osoba będąca personelem, zapoznaje się z zapisami Standardów Ochrony Małoletnich i zobowiązuje się do ich przestrzegania, co potwierdza podpisem.
7) W przypadku współorganizowania przez Ośrodek działalności na rzecz małoletnich z innym podmiotem, w porozumieniu lub w umowie regulującej współorganizację:
-
określa się konkretne osoby wyznaczone do działalności na rzecz małoletnich;
-
zamieszcza się klauzulę o zapoznaniu się, akceptacji i zobowiązaniu do przestrzegania niniejszych Standardów osób wyznaczonych do działalności na rzecz małoletnich przez osoby wskazane przez podmiot, a także o posiadaniu własnych standardów ochrony małoletnich przez podmiot, z którym nawiązywana jest współpraca;
-
zamieszcza się oświadczenie o zweryfikowaniu osób wyznaczonych do działalności na rzecz małoletnich zgodnie z wymogami art. 21 Ustawy, przez podmiot wyznaczający daną osobę.
V. Zachowania niedozwolone personelu wobec małoletnich
Niedopuszczalne są w szczególności następujące zachowania personelu wobec małoletnich:
-
Zachowania, które zawstydzają, upokarzają, deprecjonują lub poniżają małoletnich, a także stwarzają poczucie zagrożenia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego u małoletnich.
-
Stosowanie agresji i przemocy fizycznej oraz psychicznej wobec małoletnich.
-
Stosowanie kar cielesnych, w tym szarpania czy bicia.
-
Zachowania naruszające nietykalność osobistą.
-
Działania, które łamią prawa dziecka i prawa człowieka.
-
Używanie ubioru lub ozdób w sposób zagrażający małoletnim lub osobom postronnym.
-
Ubieranie się w sposób nieadekwatny do okoliczności, w tym wyzywający, polegający na nadmiernym wyeksponowaniu ciała, wskazujący na przynależność do grup lub subkultur aprobujących styl życia niezgodny z prawem, zasadami współżycia społecznego lub aprobujący działalność takich grup.
-
Zachowania dyskryminujące ze względu na stan zdrowia, wiek, potrzeby rozwojowe i edukacyjne, możliwości psychofizyczne, płeć, orientację seksualną, pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne i światopogląd.
-
Propagowanie treści politycznych, naruszających godność osobistą i o zabarwieniu seksualnym, przemocowych.
-
Używanie wulgaryzmów, obraźliwych gestów, opowiadanie niestosownych żartów.
-
Nawiązywanie relacji o charakterze seksualnym i romantycznym.
-
Wykorzystywanie przewagi fizycznej i stosowanie gróźb, szantażu.
-
Fotografowanie, filmowanie małoletnich i rozpowszechnianie materiałów przedstawiających wizerunek małoletnich bez pisemnej zgody ich opiekunów prawnych.
-
Ujawnianie informacji wrażliwych dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych dzieci.
-
Propagowanie i podawanie małoletniemu alkoholu, leków, tytoniu i wyrobów tytoniowych, napojów energetycznych, wszelkich środków psychoaktywnych.
-
Kontaktowanie się z małoletnim poprzez prywatne konta w mediach społecznościowych, komunikatory, adresy mailowe, inne aplikacje bez wiedzy ich rodziców, opiekunów prawnych, bezpośrednich przełożonych w prywatnym czasie lub w celach niezwiązanych z pracą. Preferowana forma komunikacji to grupy administrowane przez minimum dwie osoby dorosłe.
-
W przypadku organizacji działalności na rzecz małoletnich wymagającej noclegu małoletnich oraz personelu, konieczne jest zapewnienie odrębnych stref spania dla małoletnich i dla personelu. Niedopuszczalna jest sytuacja, podczas której jeden członek personelu będzie spał z małoletnimi w jednym pomieszczeniu, bez obecności innego członka personelu.
VI. Wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi
1. Obowiązki małoletniego
1) W celu lepszej ochrony i zapewnienia bezpieczeństwa małoletni mają obowiązek przestrzegania powszechnie obowiązujących przepisów prawa, norm społecznych, innych regulacji obowiązujących w Ośrodku, z którymi małoletni został zapoznany oraz zasad ustalonych przez osobę prowadzącą zajęcia.
2) Małoletni szanują siebie nawzajem, w tym prawo innych do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie, narodowość, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność.
3) Małoletni są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych innych małoletnich, ich prawa do własnego zdania, popełniania błędów, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania – w ramach społecznie przyjętych norm i wartości.
4) Małoletni zwracają się do siebie językiem bez przemocy, wolnym od słów powszechnie uważanych za nieprzyzwoite lub wulgarne.
5) Małoletni kontrolują swoje zachowanie i emocje, a jeśli to niemożliwe, zwracają się o pomoc do personelu.
6) Małoletni mają obowiązek informowania personelu o zaistniałej sytuacji stosowania słownej, psychicznej, fizycznej, seksualnej agresji i przemocy wobec innych.
7) W przypadku zachowań rażących, łamiących zasady i obowiązujące normy, pracownik Ośrodka niezwłocznie informuje o tym fakcie rodziców lub opiekunów prawnych i zobowiązuje ich do współpracy w celu poprawy zachowania małoletniego.
2. Zachowania niedozwolone małoletniego względem personelu i innych małoletnich
1) Stosowanie agresji i przemocy fizycznej, psychicznej, słownej.
2) Naruszenie nietykalności osobistej innej osoby małoletniej lub osoby dorosłej.
3) Stwarzanie niebezpiecznych, zagrażających bezpieczeństwu dóbr prawnych (w szczególności: życiu, zdrowiu, mieniu) sytuacji na terenie Ośrodka.
4) Opuszczanie bez zgody opiekuna lub prowadzącego zajęcia miejsca, w którym realizowana jest oferta Ośrodka.
5) Rozprowadzanie i stosowanie środków odurzających, tytoniu i wyrobów tytoniowych, alkoholu, napojów energetycznych.
6) Przebywanie na terenie Ośrodka w stanie nietrzeźwości lub będąc pod wpływem środków odurzających.
7) Niestosowne zachowania w odniesieniu do małoletnich i dorosłych, tj. wulgaryzmy, wyzwiska, siłowe rozwiązywanie konfliktów, znęcanie się, ujawnianie informacji osobistych.
8) Celowe niszczenie i nieszanowanie własności innych osób oraz własności Ośrodka.
9) Kradzieże, wyłudzenia.
10) Fotografowanie, filmowanie i upublicznianie zdarzeń z udziałem innych osób przebywających na zajęciach bez ich zgody.
11) Używanie ubioru lub ozdób w sposób zagrażający małoletnim lub osobom postronnym.
12) Ubieranie się w sposób nieadekwatny do okoliczności, w tym wyzywający, polegający na nadmiernym wyeksponowaniu ciała, wskazujący na przynależność do grup lub subkultur aprobujących styl życia niezgodny z prawem, zasadami współżycia społecznego lub aprobujący działalność takich grup.
13) Posiadanie przy sobie niebezpiecznych narzędzi lub przedmiotów innych niż te udostępnione do pracy przez Ośrodek.
14) Niestosowanie się do poleceń i upomnień personelu.
15) Naruszanie praw innych i dyskryminacja kogokolwiek.
3. Wymogi uwzględniające sytuację małoletnich z niepełnosprawnościami oraz małoletnich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
1) Małoletni, ich rodzice lub opiekunowie prawni zobowiązani są do udzielenia informacji o specjalnych potrzebach dziecka, które mogą mieć wpływ na jego funkcjonowanie podczas zajęć (np. nadwrażliwość sensoryczna, nadpobudliwość ruchowa).
2) Personel uważnie wysłuchuje małoletniego i stara się udzielić odpowiedzi dostosowanej do jego sytuacji związanej z niepełnosprawnością lub specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
3) Personel nie używa przewagi intelektualnej nad małoletnimi z niepełnosprawnościami oraz ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w celu zawstydzenia, upokorzenia, ośmieszenia.
4) Personel reaguje na wszelkie negatywne i agresywne zachowania w stosunku do małoletnich z niepełnosprawnościami oraz specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ze strony ich rówieśników oraz dorosłych.
VII. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet
-
Ośrodek podczas wybranych zajęć, wystaw i w ramach pracy bibliotek umożliwia dostęp do treści informacyjnych i edukacyjnych poprzezsprzęt komputerowy z łączem internetowym.
-
Z komputerów znajdujących się na terenie bibliotek mogą korzystać wyłącznie użytkownicy i użytkowniczki posiadający ważną kartę biblioteczną.
-
Wszystkie komputery i urządzenia elektroniczne udostępniane w przestrzeniach Ośrodka wyposażone są w zabezpieczenia chroniące przed złośliwym oprogramowaniem oraz dostępem do treści szkodliwych dla małoletnich, które podlegają regularnej aktualizacji i przeglądom przez personel odpowiedzialny za IT.
-
W Ośrodku jest ograniczony dostęp do pomieszczeń z urządzeniami, z których nie mogą korzystać dzieci.
-
Podczas zajęć personel unika korzystania z urządzeń elektronicznych, w szczególności telefonów służbowych i prywatnych – korzysta z nich tylko w uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza w celach edukacyjnych związanych z tematem spotkania.
-
Ośrodek nie udostępnia sieci Wi-Fi osobom postronnym. Sieć Wi-Fi jest zabezpieczona silnym hasłem.
VIII. Procedura ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet
1. Pojęcia
Pod pojęciem „treści szkodliwe i zagrożenia w sieci Internet” i rozumiane są w szczególności:
1) treści szkodliwe, niedozwolone, nielegalne i niebezpieczne dla zdrowia (pornografia, treści obrazujące przemoc, promujące działania szkodliwe dla zdrowia i życia dzieci, popularyzujące ideologię totalitarną i działalność niezgodną z prawem, nawołujące do samookaleczeń, samobójstw, korzystania z narkotyków);
2) treści stwarzające niebezpieczeństwo werbunku dzieci do organizacji nielegalnych i terrorystycznych;
3) formy cyberprzemocy, np.: hejt, mowa nienawiści, nękanie, straszenie, szantażowanie, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów, podszywanie się pod kogoś wbrew jego woli.
2. Podstawowe działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści szkodliwych i zagrożeń w sieci Internet
1) Monitorowanie działania sprzętu komputerowego i aktualizowanie programu antywirusowego w komputerach i tabletach będących własnością Ośrodka.
2) Instalowanie i aktualizowanie aplikacji filtrujących na każdym komputerze i tablecie będących własnością Ośrodka, z których korzystają małoletni użytkownicy we wszystkich lokalizacjach Ośrodka w tym w bibliotekach.
3) Edukowanie i dostarczanie dzieciom wiedzy i umiejętności dotyczących komunikowania się w Internecie, wyszukiwania informacji i sprawdzania ich źródła, reagowania na hejt, zgłaszania szkodliwych treści.
4) Prowadzenie działań profilaktycznych propagujących zasady bezpiecznego korzystania z sieci oraz uświadamiających zagrożenia płynące z użytkowania różnych technologii informacyjno-komunikacyjnych.
5) Włączenie rodziców i opiekunów prawnych w działania Ośrodka na rzecz ochrony dzieci w Internecie poprzez działania edukacyjne, w tym: edukację na temat cyberprzemocy i zagrożeń w sieci, ochrony wizerunku dzieci w sieci.
6) Podejmowanie interwencji w każdym przypadku ujawnienia szkodliwych treści na urządzeniach będących własnością Ośrodka poprzez zaprzestanie udostępniania danego sprzętu małoletnim.
7) Zalecenie zaprzestania korzystania, propagowania, ujawniania szkodliwych treści poprzez sprzęt prywatny małoletniego oraz kontakt z rodzicami, opiekunami prawnymi w celu egzekwowania działań chroniących małoletniego.
IX. Procedura ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami utrwalonymi w formie innej, niż w sieci Internet
-
Personel, prowadzący działalność na rzecz małoletnich w przestrzeni publicznej lub prywatnej, ale niebędącej własnością Ośrodka, winien tak ją organizować, aby nie narażać małoletnich na ekspozycję na treści szkodliwe oraz inne zagrożenia.
-
Personel, zarządzający mieniem wykorzystywanym do prowadzenia działalności na rzecz małoletnich, jest odpowiedzialny za sprawdzanie stanu tego mienia, utrzymywanie go w czystości i porządku. W szczególności konieczne jest regularne:
1) sprawdzanie przestrzeni, gdzie prowadzona jest działalność na rzecz małoletnich pod kątem obecności nośników treści szkodliwych i usuwanie ich;
2) ustalanie, w razie pojawienia się treści szkodliwych, przyczyn i osób odpowiedzialnych za ich rozpowszechnianie oraz podjęcie odpowiednich działań zmierzających do usunięcia treści szkodliwych z przestrzeni;
3) zabezpieczanie przestrzeni przeznaczonej na działalność na rzecz małoletnich przed niekontrolowanym dostępem osób postronnych.
-
W razie nieprzewidzianego pojawienia się kontaktu z treściami szkodliwymi lub innego zagrożenia małoletnich, personel winien natychmiast reagować, chroniąc małoletnich przed ekspozycją na taki kontakt i minimalizując ryzyka z nią związane.
-
Personel, stosownie do okoliczności, może podjąć z małoletnimi rozmowę na temat zdarzenia, wyjaśniając przyczynę podjętej interwencji oraz powody, dla których dane treści stanowią zagrożenie, przed którym małoletni muszą być chronieni.
-
Zasada, o której mowa w pkt 4, winna być stosowana z uwzględnieniem wieku małoletniego i właściwych temu wiekowi środków oraz potrzeb wychowawczych.
X. Wymogi dotyczące organizacji wystaw w przestrzeniach Ośrodka
-
Ośrodek dysponuje przestrzeniami wystawienniczymi dla artystów i artystek we wszystkich lokalizacjach.
-
Ośrodek ma prawo odmówić organizacji wystawy w całości lub w części, jeśli treść wystawy, jej eksponaty lub forma narusza Standardy Ochrony Małoletnich.
-
W przypadku ekspozycji dzieł sztuki o treściach nieodpowiednich dla małoletnich kurator wystawy (w porozumieniu z autorem lub autorką dzieła, jeśli to konieczne), ma obowiązek oznaczyć wystawę jako przeznaczoną dla dorosłych i prezentować ją w całości lub w części nieodpowiedniej dla małoletnich w przestrzeniach wyłączonych z ogólnego dostępu.
XI. Zasady ochrony danych osobowych oraz wizerunku małoletnich w Ośrodku
Zasady ochrony danych osobowych w tym wizerunku reguluje Polityka bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych w Ośrodku Kultury im. Cypriana Kamila Norwida w Krakowie, wprowadzona osobnym zarządzeniem Dyrektora Ośrodka.
1. Ogólne zasady ochrony wizerunku dziecka
1) W swoich działaniach Ośrodek kieruje się odpowiedzialnością i rozwagą wobec utrwalania, przetwarzania, używania i publikowania wizerunku dzieci.
2) Podczas tworzenia dokumentacji filmowej i fotograficznej z wydarzeń realizowanych przez Ośrodek wizerunek dziecka jest rejestrowany z zachowaniem bezpieczeństwa i szacunku wobec dziecka.
3) W opisach towarzyszących zdjęciom, nie ujawniamy jakichkolwiek informacji wrażliwych o dziecku dotyczących m.in. sytuacji materialnej, sytuacji prawnej i sytuacji osobistej powiązanych z wizerunkiem dziecka.
4) Tworząc zdjęcia/nagrania upewniamy się, że wszystkie dzieci są ubrane, a sytuacja zdjęcia/nagrania nie jest dla dziecka poniżająca, ośmieszająca ani nie ukazuje go w negatywnym kontekście.
5) Dbamy, aby zdjęcia/nagrania koncentrowały się na czynnościach wykonywanych przez dzieci i w miarę możliwości przedstawiały dzieci w grupie, a nie jako pojedyncze osoby.
2. Rejestrowanie wizerunku dzieci przez media i osoby trzecie, którym powierzono to zadanie
W przypadku zlecenia wykonania zdjęć lub nagrań wideo osobie zewnętrznej, w celu zapewnienia ochrony dzieciom, Ośrodek zobowiązuje się do:
1) zobowiązania osoby lub firmy rejestrującej wydarzenie do przestrzegania Standardów Ochrony Małoletnich;
2) niedopuszczenia do sytuacji, w której osoba lub firma rejestrująca będzie przebywała z dziećmi bez nadzoru personelu;
3) poinformowania rodziców/opiekunów prawnych oraz dzieci, że osoba lub firma rejestrująca wydarzenie będzie obecna podczas wydarzenia;
4) przestrzegania procedury Ośrodka, tj. udzielania przez rodziców/opiekunów prawnych pisemnej zgody na rejestrowanie wizerunku ich dzieci.
3. Rejestrowanie wizerunku dzieci przez rodziców, opiekunów prawnych oraz osoby trzecie będące uczestnikami lub publicznością
W sytuacjach, w których rodzice/opiekunowie lub publiczność działań Ośrodka rejestrują wizerunki dzieci do prywatnego użytku, informujemy na początku każdego z tych wydarzeń o tym, że:
1) Rejestrowanie, przetwarzanie i publikowanie zdjęć/nagrań zawierających wizerunki dzieci i osób dorosłych wymaga udzielenia zgody przez te osoby, a w przypadku dzieci, także przez ich rodziców/opiekunów prawnych.
2) Zdjęcia lub nagrania zawierające wizerunki dzieci nie powinny być udostępniane w mediach społecznościowych ani na innych ogólnodostępnych platformach, chyba że rodzice lub opiekunowie prawni dzieci wyrażą na to zgodę.
4. Zasady postępowania w przypadku niewyrażenia zgody przez rodziców, opiekunów prawnych lub małoletniego na rejestrowanie wizerunku
1) W przypadku niewyrażenia zgody przez rodzica lub opiekuna prawnego zostaje ustalone rozwiązanie, w jaki sposób osoba rejestrująca rozpozna/zidentyfikuje małoletniego, by podczas dokumentowania działań Ośrodka nie utrwalać jego wizerunku. Rozwiązanie nie będzie krzywdzące i wykluczające dla małoletniego.
2) Jeśli małoletni nie wyraża zgody na rejestrowanie swojego wizerunku, szanujemy jego wybór (pomimo zgody rodziców, opiekunów prawnych wyrażonej na piśmie).
5. Wycofanie zgody rodzica/opiekuna prawnego na rejestrowanie wizerunku dziecka:
Rodzic/opiekun prawny może w każdej chwili cofnąć udzieloną zgodę na rejestrowanie wizerunku dziecka. Od momentu wycofania zgody wizerunek dziecka nie będzie rejestrowany. Wycofanie zgody nie działa wstecz, w odniesieniu do już zarejestrowanego i opublikowanego wizerunku dziecka w okresie obowiązywania zgody.
XII. Odpowiedzialność personelu za naruszenie Standardów Ochrony Małoletnich
-
Za nieprzestrzeganie przez personel zapisów zawartych w dokumencie Standardy Ochrony Małoletnich pracodawca może zastosować kary upomnienia, nagany, a w wyjątkowych sytuacjach także zwolnienie dyscyplinarne.
-
W przypadku personelu zatrudnionego na podstawie umów cywilno-prawnych pracownicy odpowiadają zgodnie z treścią zawartą w umowie.
-
Ośrodek ma prawo rozwiązać umowę/porozumienie w trybie natychmiastowym w przypadku naruszenia Standardów Ochrony Małoletnich
XIII. Odpowiedzialność małoletnich za naruszenie Standardów Ochrony Małoletnich
W przypadku łamania Standardów Ochrony Małoletnich przez małoletniego, Ośrodek ma prawo zaprzestać świadczenia działalności na jego rzecz i odmówić realizacji oferty w przyszłości i zwrotu kosztów za już opłacone a niezrealizowane zajęcia.
XIV. Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego
-
W przypadku uzasadnionego podejrzenia (powziętego przez personel), w związku z prowadzeniem działalności na rzecz małoletnich, krzywdzenia, zaniedbania lub posiadania informacji o krzywdzeniu, zaniedbaniu małoletniego przez osobę dorosłą należy:
-
wysłuchać osoby mające wiedzę o zdarzeniu w warunkach spokojnych i bezpiecznych,
-
niezwłocznie poinformować koordynatora SOM telefonicznie lub na adres poczty elektronicznej: koordynatorsom@okn.edu.pl,
-
koordynator SOM w przypadku pozyskania informacji o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego dokonuje wszelkich ustaleń i uzupełnia kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 1 do niniejszych Standardów Ochrony Małoletnich, a następnie niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni, przekazuje Dyrektorowi lub Zastępcy Dyrektora Ośrodka celem podjęcia decyzji co do dalszego procedowania.
-
W przypadku stwierdzenia (powziętego przez personel), w związku z prowadzeniem działalności na rzecz małoletnich, popełnienia przestępstwa lub czynu zabronionego na szkodę małoletniego należy:
a) zapewnić dziecku bezpieczeństwo, spokojnie wysłuchać w warunkach komfortowych i bezpiecznych, wyjaśnić dziecku, co zrobimy z tą wiedzą,
b) nie doprowadzać do spotkania w celu konfrontacji dziecka z osobą krzywdzącą,
c) w uzasadnionych przypadkach wezwać odpowiednie służby w celu podjęcia interwencji (Policja, Pogotowie),
d) niezwłocznie poinformować koordynatora SOM telefonicznie lub na adres poczty elektronicznej: koordynatorsom@okn.edu.pl,
e) koordynator SOM w przypadku pozyskania informacji o popełnieniu przestępstwa lub czynu zabronionego na szkodę małoletniego, dokonuje wszelkich ustaleń i uzupełnia kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 1 do Standardów Ochrony Małoletnich, a następnie przekazuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni, Dyrektorowi lub Zastępcy Dyrektora Ośrodka celem podjęcia decyzji co do dalszego procedowania.
-
W przypadku zaobserwowania (powziętego przez personel), w związku z prowadzeniem działalności na rzecz małoletnich, sytuacji, w której rodzic lub opiekun próbuje wyegzekwować pożądane zachowanie dziecka poprzez np. poprzez krzyk, szarpanie, popychanie dziecka należy:
-
podjąć rozmowę z rodzicem/opiekunem,
-
przerwać sytuację troszcząc się o dobro i bezpieczeństwo dziecka,
-
w rozmowie z rodzicem/opiekunem podkreślić pozytywne aspekty wychowania i edukacji bez przemocy,
-
monitorować sytuację i obserwować skuteczność przeprowadzonej rozmowy,
-
w przypadku odrzucenia rozmowy lub powtórnej obserwacji analogicznej sytuacji z udziałem tych samych osób, niezwłocznie poinformować koordynatora SOM telefonicznie lub na adres poczty elektronicznej: koordynatorsom@okn.edu.pl,
-
koordynator SOM w przypadku pozyskania informacji o zdarzeniu dokonuje wszelkich ustaleń i uzupełnia kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 1 do Standardów Ochrony Małoletnich, a następnie przekazuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni, Dyrektorowi lub Zastępcy Dyrektora Ośrodka celem podjęcia decyzji co do dalszego procedowania.
-
W przypadku stwierdzenia (powziętego przez personel,) w związku z prowadzeniem działalność na rzecz małoletnich, krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu przez innego małoletniego należy:
-
rozdzielić małoletnich,
-
przeprowadzić rozmowę z małoletnim podejrzewanym o krzywdzenie oraz jego rodzicami lub opiekunami prawnymi,
-
porozmawiać z innymi osobami, mającymi wiedzę o zdarzeniu, w tym małoletnimi, którzy byli świadkami krzywdzenia w celu zebrania informacji i wsparcia grupy,
-
niezwłocznie poinformować koordynatora SOM telefonicznie lub na adres poczty elektronicznej: koordynatorsom@okn.edu.pl,
-
koordynator SOM w przypadku pozyskania informacji o krzywdzeniu małoletniego dokonuje wszelkich ustaleń i uzupełnia kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 1 do Standardów Ochrony Małoletnich, a następnie przekazuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni, Dyrektorowi lub Zastępcy Dyrektora Ośrodka celem podjęcia decyzji co do dalszego procedowania,
-
Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka ma prawo zastosować działania opisane w rozdziale XIII Standardów Ochrony Dzieci.
-
Personel, który w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych powziął informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, jest zobowiązany do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając członków zespołu SOM oraz uprawnione instytucje.
XV. Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia
Plan wsparcia dziecka pokrzywdzonego:
1) Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka zwołuje zespół SOM, który sporządza plan pomocy małoletniemu.
2) Plan obejmuje działania, które Ośrodek podejmie w celu zapewnienia bezpieczeństwa i spokoju małoletniemu w korzystaniu z oferty Ośrodka, a także informacje dla rodziców małoletniego o miejscach świadczących pomoc dziecku, jeżeli istnieje taka potrzeba.
3) Ośrodek zobowiązuje się do współpracy z innymi podmiotami świadczącymi pomoc małoletniemu pokrzywdzonemu w tym m.in. szkołą, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Poradniami Psychologiczno-Pedagogicznymi.
XVI. Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia
Dyrektor Ośrodka powołuje koordynatorów SOM w drodze zarządzenia.
XVII. Procedura składania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz osoby odpowiedzialne za jej realizację
-
Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka, w sytuacji uznania, że w danej sprawie zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, może zasięgnąć opinii prawnej, celem oceny ujawnionego zdarzenia pod kątem odpowiedzialności karnej.
-
Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka, po sporządzeniu planu wsparcia małoletniego, w sytuacji uznania, że w danej sprawie zachodzi potrzeba zawiadomienia sądu opiekuńczego, może zasięgnąć opinii prawnej, celem oceny ujawnionego zdarzenia pod wskazanym kątem (art. 572 k.p.c.).
-
W razie zakwalifikowania zdarzenia jako uzasadniającego zawiadomienie sądu opiekuńczego, Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka sporządza, zgodnie z wymogami proceduralnymi, określonymi w k.p.c., zawiadomienie o zdarzeniu uzasadniającym wszczęcie postępowania z urzędu i niezwłocznie kieruje je do sądu, zachowując dowód jego wniesienia.
-
Koordynator SOM gromadzi i przechowuje dokumentację związaną z danym przypadkiem krzywdzenia i realizacją planu wsparcia w czasie jego realizacji. Po zakończeniu wsparcia, koordynator SOM przekazuje całość dokumentacji Samodzielnemu stanowisku ds. kadr. Dokumentacja przechowywana jest w postaci papierowej i obejmuje w szczególności:
-
W razie zakwalifikowania zdarzenia jako uzasadniającego podejrzenie popełnienia przestępstwa, Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka sporządza, zgodnie z wymogami proceduralnymi, określonymi w k.p.k., zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i niezwłocznie kieruje je do organów ścigania, zachowując dowód jego wniesienia. W sprawach nagłych zawiadomienie może być złożone ustnie, bezpośrednio do organów ścigania. W takim przypadku Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka, również zobowiązany jest do uzyskania urzędowego potwierdzenia złożenia zawiadomienia.
-
Dyrektor lub Zastępca Dyrektora Ośrodka zobowiązany jest przy wykonywaniu swoich obowiązków szczególnie dbać o szybkość i staranność w redagowaniu i wnoszeniu pism.
XVIII. Procedura zawiadamiania sądu opiekuńczego oraz osoby odpowiedzialne za ich realizację
XIX. Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego
-
zawiadomienie,
-
karty interwencji,
-
notatki służbowe,
-
urzędowe potwierdzenia złożenia zawiadomienia policji,
-
dowód wniesienia zawiadomienia do sądu opiekuńczego.
-
Postanowienia ust. 1 stosuje się odpowiednio do gromadzenia i przechowywania dokumentacji związanej z innymi incydentami lub zdarzeniami zagrażającymi dobru małoletniego.
-
Ośrodek ma obowiązek przechowywania dokumentacji wskazanej w ust. 1 i 2 zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
-
Zasady przechowywania dokumentacji i przetwarzania zgromadzonych w niej danych osobowych, określa Polityka bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych w Ośrodku Kultury im. Cypriana Kamila Norwida w Krakowie, wprowadzona osobnym zarządzeniem Dyrektora Ośrodka.
XX. Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów Ochrony Małoletnich
-
Do dnia 31 lipca 2026 roku koordynator SOM dokona oceny Standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami prawa, sporządzając wnioski z przeprowadzonej oceny w formie pisemnej.
-
Wnioski w formie pisemnej obejmują liczbę przypadków krzywdzenia małoletnich, rodzaj przypadków krzywdzenia, uwagi dotyczące procedur i planów interwencji oraz ich prawidłowego działania i skuteczności.
-
Potrzebne zmiany dokumentu są wprowadzane przez Dyrektora w drodze zarządzenia. Personel musi zostać poinformowany o zmianach i potwierdzić zapoznanie się z nimi podpisem.
-
Dalsze oceny Standardów będą przeprowadzane co najmniej w terminach ustawowych, postanowienia ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.
XXI. Osoba odpowiedzialna za przygotowanie personelu do stosowania Standardów i zakres jej kompetencji
Koordynator SOM ma kompetencje w zakresie:
1) organizowania dla personelu szkoleń, zarówno przy wykorzystaniu własnych zasobów, jak i szkoleniowców z zewnątrz (po uzyskaniu akceptacji Dyrektora lub Zastępcy Dyrektora Ośrodka);
2) przygotowywania oświadczeń o zapoznaniu się ze Standardami i ich późniejszymi aktualizacjami;
3) udostępniania Standardów zgodnie z rozdziałem XXIV;
4) przechowywania dokumentacji, o której mowa w rozdziale XX.
XXII. Zasady przygotowania personelu do stosowania Standardów oraz sposób dokumentowania tej czynności
-
Personel zobowiązuje się do zapoznania i przestrzegania zasad zawartych w dokumencie Standardy Ochrony Małoletnich. Zapoznanie i zobowiązanie do przestrzegania jest potwierdzone podpisem.
-
Personel zobowiązany jest do udziału w szkoleniach proponowanych przez koordynatora SOM w celu podnoszenia kompetencji w zakresie ochrony małoletnich oraz rozpoznawania i reagowania na formy krzywdzenia. Udział w szkoleniach jest potwierdzany każdorazowo poprzez listy obecności.
XXIII. Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim Standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania
-
Standardy Ochrony Małoletnich w pełnej wersji umieszcza się na stronie internetowej Ośrodka www.okn.edu.pl oraz w widocznych miejscach we wszystkich obiektach i lokalizacjach Ośrodka, w których prowadzone są działania na rzecz małoletnich. Dokument jest udostępniony szczególnie małoletnim, rodzicom i opiekunom prawnym.
-
Dodatkowo Standardy Ochrony Małoletnich w wersji skróconej (załącznik nr 2) oraz w wersji obrazkowej (załącznik nr 3) umieszcza się w widocznym miejscu w zasięgu wzroku dziecka, rodzica, opiekuna prawnego, pozwalając tym samym małoletnim na zapoznanie się z nimi i ich zastosowanie.
-
Wersja obrazkowa zawiera informacje w języku prostym m.in. o działaniach Ośrodka mających na celu bezpieczeństwo dzieci, a także o tym, komu i jak zgłosić niepokojące zachowania i sytuacje oraz jak i gdzie uzyskać pomoc.
-
Ośrodek dąży do zapewnienia dostępności komunikacyjno-informacyjnej wersji skróconej dokumentu.
Załączniki:
Załącznik nr 1. Karta interwencji
Do pobrania: